Główną rolę bólów kręgosłupa lędźwiowego odgrywa brak ruchu, wielogodzinne siedzenie za biurkiem, ale i ciężka praca fizyczna przeciążająca kręgosłup oraz stres. Szczególnie narażeni się pacjenci między 20 a 55 rokiem życia, otyli i palący papierosy. Ból kręgosłupa L/S może być również związany z dyskopatią, zespołem korzeniowym lub zwężeniem kanału kręgowego, które powodują ucisk rdzenia kręgowego lub wychodzących z niego nerwów. Ból może również być następstwem urazu czy zmian zwyrodnieniowych. Coraz częściej mówi się też o bólu psychogennym, który spowodowany jest przewlekłym stresem, pogorszeniem stanu psychicznego pacjenta bądź nadmiernym zamartwianiem się swoim stanem zdrowia.
Jaki jest mechanizm powstawania bólu?
Większość przypadków związana jest ze stanem zapalnym, który powstaje w momencie przeciążenia lub mikrouszkodzenia, co jest naturalną odpowiedzią organizmu na czynnik uszkadzający, którym może być chociażby nagła zmiana pozycji. W konsekwencji możemy poczuć nagły ból występujący centralnie lub po bocznej stronie pleców, który niejednokrotnie może promieniować, schodzić w dół do pośladka lub kończyny dolnej.
Do najczęstszych przyczyn występowania bólu kręgosłupa należą nieprawidłowości w obrębie krążków międzykręgowych. Są to struktury poddawane znacznym obciążeniom, podatne na mikrourazy, a także na powstawanie przepukliny ("wypadnięcie") krążka międzykręgowego. Stopniowe pojawianie się mikrouszkodzeń krążka oraz ich sumowanie się prowadzi do uszkodzeń kolejnych struktur – pierścienia włóknistego, a ostatecznie do degeneracji jądra miażdżystego. Konsekwencją zmian jest wyższa wrażliwość na bodźce i występowanie dolegliwości bólowych. Ta przypadłość dotyczy szczególnie ludzi młodych (25-55 rok życia).
Jedną z innych możliwych przyczyn bólu w odcinku lędźwiowym kręgosłupa są zmiany zwyrodnieniowe. Ich powstawanie to proces, który stopniowo prowadzi do uszkodzeń krążka międzykręgowego oraz chrząstki stawów międzywyrostkowych. Na skutek pojawienia się zmian zwyrodnieniowych dochodzi do zaburzenia równowagi między zdolnościami regeneracyjnymi a pojawiającymi się uszkodzeniami struktur kręgosłupa.
Objawy alarmowe - kiedy koniecznie zgłosić się do lekarza?
W przypadku trwających długo (powyżej kilku tygodni) lub nasilających się dolegliwości bólowych należy zgłosić się do lekarza POZ. Objawami, tzw czerwonymi flagami, które powinny zaniepokoić pacjenta są:
mrowienie, drętwienie oraz osłabienie siły mięśniowej bądź czucia kończyn dolnych,
ból nasilający się podczas kichania lub kaszlu,
problemy w oddawaniu stolca oraz moczu,
objawy ogólne takie jak gorączka czy utrata masy ciała.
Dodatkowymi czynnikami alarmującymi powinny być:
wiek pacjenta poniżej 20 i powyżej 55 roku życia,
ból nocny bądź w spoczynku,
nowotwór w wywiadzie,
długotrwałe stosowanie glikokortykosteroidów czy immunosupresji,
niedawno przebyty uraz (szczególnie masywny uraz/wypadek u osoby młodej czy nawet niewielki uraz u osoby starszej bądź chorującej na osteoporozę)
Wyżej wymienione objawy wymagają poszerzenia diagnostyki o badania obrazowe czy konsultację ze specjalistą (najczęściej neurologiem lub ortopedą).
Jak radzić sobie z bólem odcinka L/S kręgosłupa?
W ostrej fazie bólu pacjenci często zaprzestają jakiejkolwiek aktywności fizycznej, jednakże zbyt długie wylegiwanie się wcale nie wpłynie pozytywnie na kondycję kręgosłupa! Warto natomiast wrócić do codziennych aktywności, ale przy jednoczesnym unikaniu czynności nasilających ból. Konieczne może się okazać zastosowanie leków przeciwbólowych oraz rozkurczających mięśnie, które łagodzą ostrą fazę bólu.
Podstawą powinny być konkretne zestawy ćwiczeń zalecone przez fizjoterapeutę, celem leczenia i profilaktyki nawrotów bólu dolnego odcinka kręgosłupa. Wg najnowszych europejskich wytycznych zabiegi fizykoterapeutyczne (np. krioterapia, ultradźwięki czy magnetoterapia) NIE powinny być zalecane wszystkim pacjentom, a zarezerwowane są dla tych, u których ból kręgosłupa jest następstwem urazu, dłuższego unieruchomienia bądź z towarzyszącym osłabieniem siły mięśniowej.
Poniżej dołączamy filmiki instruktażowe, które mają pomóc opanować ostrą fazę bólu w warunkach domowych, zanim uda się skontaktować z fizjoterapeutą.
PAMIĘTAJ!
Ćwiczenia nie powinny wywoływać dolegliwości bólowych, ani promieniowania do kończyn dolnych. Jeśli objawy się nasilają należy niezwłocznie przerwać ćwiczenie!
Efektem ćwiczeń powinno być zmniejszenie dolegliwości i odczucie ulgi.
1. UKŁON JAPOŃSKI - skierowany szczególnie do pacjentów, którzy odczuwają nasilenie dolegliwości bólowych rano po przebudzeniu. Wykonuj to ćwiczenie z rana codziennie, będąc jeszcze w łóżku, powtarzaj od pozycji wyjściowej do ukłonu i z powrotem, przez 3-5 min. To ćwiczenie ma za zadanie pobudzić krążenie w „zastanych” po nocy tkankach kręgosłupa i zdrenować z nich obrzęk, który powoduje nasilenie dolegliwości bólowych.
2. Zestaw ćwiczeń na OSTRĄ FAZĘ BÓLU celem złagodzenia dolegliwości. Ćwiczenia powinny stanowić bazę, zaś leki p/bólowe i rozluźniające mięśnie uzupełnienie leczenia.
3. Zestaw ćwiczeń celem ZAPOBIEGANIA nawrotu bólu kręgosłupa lędźwiowego. Kluczem do sukcesu będzie dokładność wykonywania ćwiczeń oraz regularność - najlepiej 3-5x w tygodniu.
Małoinwazyjna terapia kolagenem
Kolagen to podstawowy i wszechobecny budulec wszystkich tkanek ludzkiego ciała. Przyjmuje się, że u człowieka o wadze 75 kg - 7,5 kg to sam kolagen. W zależności od pełnionych funkcji kolagen różni się swoją budową mikroskopową, zapewniając elastyczność skórze, sprężystość ścięgnom, odporność kościom, przezierność rogówce oraz wytrzymałość więzadłom i torebkom stawowym.
Miejscowe iniekcje kolagenu zastępują, wzmacniają, przebudowują i chronią tkanki układu narządu ruchu. Dodatkowo pomagają łagodzić ból spowodowany ruchem w stawach. W przeciwieństwie do NLPZ, kolagen podawany dostawowo sprzyja procesom naprawczym, które następują po fazie zapalenia. Efektem jest regeneracja i ustąpienie bólu, prowadząc do redukcji bądź całkowitego zaprzestania stosowania leków przeciwbólowych.
Schorzenia kręgosłupa, w których zastosowanie znajdzie terapia kolagenem:
Ból szyi spowodowany zwyrodnieniem
Ból odcinka piersiowego kręgosłupa spowodowany zwyrodnieniem
Ból dolnego odcinka kręgosłupa
Ból posturalny dolnej części pleców
Zaburzenia równowagi mechanicznej w odcinku lędźwiowym i lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa
Zespół krzyżowo-biodrowy
Ból neurogenny spowodowany uciskiem korzeni nerwów lędźwiowego i lędźwiowo-krzyżowego odcinka kręgosłupa
Ból spowodowany rwą kulszową
Ból okolicy lędźwiowo-kulszowej
Ból neurogenny w lędźwiowym odcinku kręgosłupa
Ból w nodze o podłożu neurogennym po operacyjnym leczeniu przepukliny krążka międzykręgowego w odcinku L4-L5, L5-S1
Terapia kolagenem niestety nie jest objęta ubezpieczeniem NFZ, natomiast można z niej skorzystać w naszej przychodni. Minimalna ilość zabiegów do osiągnięcia pierwszych efektów to 5 zabiegów, natomiast optymalnie w celu osiągnięcia trwalszego efektu to 10 zabiegów (1x/tydzień), bez ryzyka negatywnych skutków ubocznych. Stosowane przez nas preparaty nie wykazują interakcji z lekami i mogą być stosowane podczas każdej terapii farmakologicznej. Terapia jest również wskazana u pacjentów stosujących antykoagulanty, którzy nie mogą stosować NLPZ czy steroidów.
Nawracające bóle a higiena pracy
Dla osób zmagających się z nawracającymi bólami kręgosłupa w odcinku lędźwiowym istotnym elementem profilaktyki zdrowego kręgosłupa lędźwiowego jest przestrzeganie zasad ergonomii pracy – zarówno biurowej, jak i fizycznej. Jest to tzw. szkoła pleców. W celu zapobiegania bólom kręgosłupa oraz ich nawrotom zaleca się zachowywanie prawidłowej postawy podczas pracy i nauki, częste zmienianie pozycji. W przypadku konieczności schylenia się lub podniesienia czegoś należy zachować wyprostowane plecy i ugiąć nogi w kolanach.
Źródła:
Dobrzeniecka A., Pogorzała A. M., Wybrane zagadnienia profilaktyki i postępowania w zespołach bólowych odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, [w:] Horyzonty współczesnej fizjoterapii 2016, s. 239-252
Szpala M., Skorupińska A., Kostorz K., Występowanie zespołów bólowych kręgosłupa – przyczyny i leczenie, [w:] Pomeranian J Life Sci 2017;63(3):41-47.
Zawadka M., Fijewski A., Gawda P., Bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa a zmiany zwyrodnieniowe, [w:] Geriatria 2017; 11: 56-65.
Webinar dla lekarzy prowadzony przez reha-team.pl
YouTube.com : PhysYourself, Fizjo8, Ola Żelazo, Małgorzata Mostowska, FinityPL, Medicover Polska
Comments