Osteoporoza jest chorobą kości, w której dochodzi do ich zrzeszotnienia. Kości stają się kruche i łatwo ulegają złamaniom. Nazywamy ją cichym złodziejem kości, ponieważ bardzo długo nie daje żadnych dolegliwości bólowych i często pierwszym objawem jest złamanie.
U osób po 50 r.ż. osteoporoza występuje u 30% kobiet i 8% mężczyzn. Życiowe ryzyko złamania kobiety 50 letniej wynosi aż 40%! Po pierwszym złamaniu ryzyko kolejnego wrasta 2-10 krotnie.
U kobiet w powstaniu osteoporozy zasadniczą przyczyną jest menopauza, która powoduje nagłe obniżenie poziomu estrogenów. Osteoporoza może powstać również w przebiegu innych schorzeń, takich jak: cukrzyca, nadczynność przytarczyc, tarczycy, kory nadnerczy. Osteoporoza może być skutkiem długotrwałego zażywania niektórych leków, jak: glikokortykosteroidy, leki immunosupresyjne, leki przeciwpadaczkowe, leki zmniejszające krzepliwość krwi. Na powstanie choroby wpływają: wiek, uwarunkowania genetyczne, niskie spożycie wapnia (mleko, przetwory mleczne).
Rozpoznanie osteoporozy
Obniżona gęstość mineralna kości jest jednym z najsilniejszych czynników ryzyka złamania. Według zaleceń WHO badanie gęstości mineralnej kości (badanie densytometryczne) powinno być wykonane w szyjce kości udowej lub kręgosłupie, metodą DXA.
Program aparatu porównuje pomiary danego pacjenta z wynikami w grupie kontrolnej i na tej podstawie oblicza tzw. wskaźnik T, który mówi, o ile u danego pacjenta obniżyła się gęstość mineralna kości w stosunku do osób zdrowych w wieku 35 lat.
Wg WHO wartość wskaźnika T do -1 uznaje się za normę, -1 do -2,4 jest stanem poprzedzającym osteoporozę, natomiast przy poziomie -2,5 i mniej, rozpoznajemy osteoporozę.
Złamania w osteoporozie
Złamania są następstwem nieleczonej osteoporozy. Najczęściej złamaniom ulegają:
kręgosłup (występuje u co czwartej kobiety po 50. roku życia i u co drugiej po 85. r.ż.) ,
kość promieniowa (złamanie w nadgarstku),
szyjka kości udowej (najbardziej niebezpieczne złamanie).
Przybliżona liczba osób ze złamaniami osteoporotycznymi w Polsce w 2010 wyniosła 2.800.000.
Czy grozi mi złamanie?
Prawidłowy wynik badania densytometrycznego nie oznacza, że nie grozi nam złamanie.
Obecnie można to dokładnie określić nie wychodząc z domu i nie wykonując żadnych specjalistycznych badań. Wystarczy skorzystać z kalkulatora FRAX-PL - link do kalkulatora
Opracowany przez WHO kalkulator FRAX pozwala na obliczenie ryzyka złamania na podstawie wypełnionej ankiety zawierającej pytania o czynniki, które wpływają na ryzyko złamania. Ryzyko to można obliczyć również podając wyniki badania densytometrycznego.
Program oblicza 10-letnie ryzyko złamania głównego oraz złamania szyjki kości udowej. Jeżeli ryzyko złamania głównego (kręgosłupa, szyjki k. udowej, kości ramiennej) wyniesie więcej niż 5% należy zgłosić się do lekarza celem wdrożenia odpowiedniego postępowania.
Zapobieganie osteoporozie
Zapobieganie osteoporozie rozpoczyna się od okresu płodowego. Dziecko buduje swój szkielet z wapnia, który pobiera z krwią od matki. Matka zatem musi zadbać w diecie o podaż wapnia (mleko, przetwory) i witaminy D. Po urodzeniu następuje dalszy wzrost szkieletu, który kończy się u dziewczynek z pierwszą miesiączką a u chłopców ok. 18. r.ż. Do 35 r.ż. następuje mineralizacja szkieletu i osiągamy tzw. masę szczytową kości. Od 45 r.ż. może rozpocząć się utrata masy kostnej, która ulega przyspieszeniu w okresie menopauzy i sięga 1-3% rocznie. Zatem bardzo ważne jest zbudowanie wysokiej masy szczytowej kości, by stopniowa utrata nie doprowadziła do takiego osłabienia, że wystąpi złamanie.
W zapobieganiu osteoporozie najistotniejszymi zagadnieniami są:
1. ZAŻYWANIE WITAMINY D
Zalecana dawka wit. D wynosi 800-2000j.m. Dawkę profilaktyczną osoby powyżej 60 r.ż. powinny przyjmować przez cały rok, a wszyscy pozostali w okresie jesienno-zimowym.
Po więcej informacji oraz jaki preparat wybrać zapraszamy do naszego artykuły nt witaminy D3.
2. ODPOWIEDNIE SPOŻYCIE WAPNIA
Dzienne zapotrzebowanie na wapń w okresie menopauzy i u osób starszych wynosi ok. 1500 mg. Najwięcej wapnia znajduje się w mleku i jego przetworach, a zwłaszcza w serach żółtych. Poniższa tabela informuje, ile wapnia możemy spożyć z różnymi pokarmami.

3. ELIMINACJA CZYNNIKÓW RYZYKA OSTEOPOROZY
Zapobieganie chorobom polega przede wszystkim na usunięciu przyczyn, które je powodują.
Czynniki ryzyka, na które nie mamy wpływu to:
wiek – pow. 60 lat
płeć – kobieta
menopauza
geny
Czynniki modyfikowalne to:
właściwa dieta
palenie tytoniu
nadmierne spożycie alkoholu
schorzenia (zaburzenia hormonalne)
leki
4. ZAPOBIEGANIE UPADKOM
Upadek jest przyczyną 90 – 100% złamań kości promieniowej i szyjki kości udowej. Każdemu grożą upadki, a z wiekiem stają się one coraz częstsze i coraz bardziej niebezpieczne.
Upadki wynikają z przyczyn zdrowotnych i środowiskowych.
Przyczyny środowiskowe: słabe oświetlenie, przeszkody na podłodze, śliskie podłogi, brak dywanika, brak uchwytu w łazience. Uważaj poza domem na: śliskie powierzchnie, nierówne chodniki, śnieg i lód.
Przyczyny zdrowotne upadku: wada wzroku, osłabienie mięśni, zawroty głowy, zaburzenia chodu, zmiany zwyrodnieniowe stawów, zażywanie wielu leków, w tym: uspokajających, nasennych, przeciwdepresyjnych.
PAMIĘTAJ! Poruszając się po domu czy dworze miej zawsze wolne ręce, by w razie upadku „miękko” wylądować. Na zakupy weź torbę na ramię lub plecak. Ubierz odpowiednie obuwie, zwłaszcza zimą. Jeśli czujesz się „niepewnie” weź laskę.
5. ĆWICZENIA I AKTYWNY TRYB ŻYCIA - ćwiczenia domowe OTAGO i Nordic Walking
Głównym celem ćwiczeń w osteoporozie jest zapobieganie upadkom, czyli poprawa równowagi i stabilności chodu. Obecnie najlepiej udokumentowaną naukową skuteczność w zapobieganiu upadkom ma system Tai Chi, natomiast coraz większą popularność zyskuje program ćwiczeń domowych OTAGO. Poniżej załączamy filmik z przykładowymi ćwiczeniami.
Przyjmuje się, że najlepiej wykonywać je przez 15-20 min. codziennie – łącznie ok 2 h tygodniowo.
Dodatkowo dla zachowania sprawności fizycznej zarówno dla młodszych i starszych Pacjentów polecamy coraz popularniejszą formę spaceru z kijkami, czyli Nordic Walking, podczas którego zaangażowanych jest 80% mięśni!
PAMIĘTAJ! Potrzebujesz minimum 30 minut spaceru dziennie,
Jak bezpiecznie zacząć nordic walking? Załączamy filmik instruktażowy.
Więcej informacji na temat osteoporozy
Po więcej informacji nt osteoporozy, zapraszamy na stronę dedykowaną osteoporozie: OSTEOPOROZA.PL
Źródło:
Comments