top of page
nzozbm

Witamina D3 - co warto wiedzieć?

Witamina D to jedna z witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, mająca ogromny wpływ na zdrowie człowieka. Odpowiada przede wszystkim za regulację gospodarki wapniowo fosforanowej, czyli wyrównywanie stosunku wapnia do fosforu w organizmie. Wpływa również na wchłanianie wapnia w jelicie, wzmacnia odporność oraz mineralizuje zęby i kości.


Dodatkowo udowodniono, że niedobory witaminy D sprzyjają rozwojowi takich chorób jak: cukrzyca typu 2, stwardnienie rozsiane, depresja, twardzina układowa, choroba sercowo-naczyniowa, otyłość oraz rak jelita grubego, rak piersi i trzustki.


 

Źródła witaminy D3


Witamina D jest syntetyzowana w skórze pod działaniem promieni ultrafioletowych. W Polsce synteza skórna może być efektywna w okresie od maja do września, pomiędzy godziną 10:00 a 15:00, gdy chmury nie przysłaniają słońca, stąd w miesiącach zimowych często występuje niedobór witaminy D, co z kolei prowadzi do obniżonej odporności i częstszych infekcji wirusowych.


Drugim źródłem witaminy D są pokarmy. Znajdziemy ją w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak: tłuste ryby morskie (łosoś, sardynka, makrela), oleje rybie (tran), jaja, wątróbka oraz w mniejszych ilościach w mięsie czerwonym i drobiowym, a także podrobach i produktach mlecznych.


 

Komu grozi niedobór witaminy D?


Kalcydiol, czyli 25(OH)D, to najlepszy wskaźnik stężenia witaminy D w organizmie, dlatego do oceny niedoborów witaminy D w organizmie rekomendowane jest oznaczenie stężenia właśnie tej postaci.

Ryzykiem niedoboru witaminy D3 obarczeni są Pacjenci, u których występują:

  • choroby układu krążenia - nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca

  • choroby metaboliczne - cukrzyca typu 2, zaburzenia gospodarki lipidowej, otyłość, zespół metabolicznyzaburzenia narządu ruchu - krzywica, osteomalacja, osteoporoza, bóle kostne, deformacje kostne, wady postawy, nawracające złamania

  • choroby alergiczne - astma oskrzelowa, atopowe zapalenie skóry

  • choroby nowotworowe - choroby nowotworowe krwi, układu chłonnego i innych narządów, guzy nowotworowe i stan po leczeniu nowotworów

  • choroby autoimmunologiczne - reumatoidalne zapalenie stawów, autoimmunizacyjne choroby skóry, cukrzyca typu 1, choroba Hashimoto

  • zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej

  • przewlekłe leczenie niektórymi lekami - sterydami, ketokonazolem, antyretrowirusowymi i przeciwpadaczkowymi

  • zaburzenia trawienia i wchłaniania - zespoły zaburzeń trawienia i wchłaniania, mukowiscydoza, przewlekłe choroby zapalne jelit

  • choroby wątroby - niewydolność wątroby, cholestaza, stan po przeszczepieniu wątroby, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby

  • choroby nerek - niewydolność nerek, stan po przeszczepieniu nerki, kamica nerkowa

  • choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego - nadczynność i niedoczynność przytarczyc, nadczynność i niedoczynność tarczycy, cukrzyca typu 1

  • zaburzenia rozwoju somatycznego - niskorosłość, wysokorosłość, otyłość, kacheksja

  • opóźnienie rozwojowe - opóźnienie rozwoju psychoruchowego, upośledzenie umysłowe

  • choroby układu nerwowego - mózgowe porażenie dziecięce, stwardnienie rozsiane, autyzm, padaczka, drgawki o nieustalonej etiologii, miopatia, dystrofia mięśniowa

  • zaburzenia odporności - nawracające infekcje układu oddechowego, nawracające i przewlekłe stany zapalne w innych lokalizacjach


 

Zalecenia odnośnie suplementacji witaminy D3


Sposób oraz dawka przyjmowania witaminy D3 są niezwykle istotne. W związku z tym, że witamina D3 jest rozpuszczalna w tłuszczach, należy przyjmować ją wraz z "tłustymi" posiłkami bądź należy stosować gotowe preparaty, które są w formie tłuszczowej kapsułki.


Zalecenia odnośnie dawki są następujące:


Kobiety w ciąży i karmiące piersią
  1. Kobiety planujące ciążę powinny otrzymywać odpowiednią ilość witaminy D, taką jak w przypadku ogólnej populacji osób dorosłych, jeżeli to możliwe pod kontrolą stężenia 25(OH)D w surowicy.

  2. Po potwierdzeniu ciąży suplementację należy prowadzić pod kontrolą stężenia 25(OH)D w surowicy, co pozwoli utrzymać optymalne stężenia w granicach >30–50 ng/ml.

  3. Jeżeli oznaczenie 25(OH)D nie jest możliwe, zalecane jest stosowanie witaminy D w dawce 2000 IU/dobę przez cały okres ciąży i laktacji.


Noworodki urodzone przedwcześnie – <32. tygodnia ciąży
  1. Zalecane jest rozpoczęcie suplementacji od dawki 800 IU/dobę od pierwszych dni życia (jeżeli możliwe jest żywienie enteralne), niezależnie od sposobu karmienia.

  2. Suplementację należy prowadzić pod kontrolą stężenia 25(OH)D w surowicy zarówno w trakcie pobytu dziecka w szpitalu (pierwsza kontrola po 4. tyg. suplementacji), jak i w opiece ambulatoryjnej.

  3. Przy łącznej podaży witaminy D z suplementów oraz diety wynoszącej >1000 IU/dobę istnieje ryzyko jej przedawkowania, szczególnie u noworodków z masą urodzeniową <1000 g.


Noworodki urodzone przedwcześnie – 33.–36. tygodnia ciąży
  1. 400 IU/dobę od pierwszych dni życia, niezależnie od sposobu karmienia.

  2. Nie ma wskazań do rutynowego oznaczania stężenia 25(OH)D. Suplementację pod kontrolą stężenia 25(OH)D należy rozważyć u dzieci z grupy ryzyka (żywienie pozajelitowe >2. tyg., ketokonazol >2 tyg., leczenie przeciwdrgawkowe, cholestaza, masa urodzeniowa <1500 g).


Noworodki donoszone i niemowlęta
  1. 0–6 miesięcy: 400 IU/dobę od pierwszych dni życia niezależnie od sposobu karmienia.

  2. 6.–12. miesiąca życia – dawka 400–600 IU/dobę, w zależności od dobowej dawki witaminy D dostarczanej z pokarmem.


Dzieci (1.–10. roku życia)
  1. W okresie od maja do września u zdrowych dzieci przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami co najmniej przez 15 minut w godzinach od 10 do 15, bez stosowania kremów z filtrem, suplementacja witaminą D nie jest konieczna, chociaż jest wciąż zalecana i bezpieczna.

  2. Jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja w dawce 600–1000 IU/dobę, zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.

  3. U dzieci z otyłością wymagana jest suplementacja w dawce 1600–4000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości.


Młodzież (11.–18. roku życia)
  1. W okresie od maja do września u zdrowych nastolatków przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 15 minut w godzinach od 10 do 15, niestosujących kremów z filtrem, suplementacja witaminą D nie jest konieczna, chociaż jest wciąż zalecana i bezpieczna.

  2. Jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja w dawce 800–2000 IU/dobę, zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.

  3. U nastolatków z otyłością wymagana jest suplementacja w dawce 1600–4000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości.


Dorośli (19.–65. roku życia)
  1. W okresie od maja do września u zdrowych osób przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami co najmniej przez 15 minut w godzinach od 10 do 15, niestosujących kremów z filtrem, suplementacja witaminą D nie jest konieczna, chociaż jest wciąż zalecana i bezpieczna.

  2. Jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja w dawce 800–2000 IU/dobę, zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.

  3. U dorosłych z otyłością wymagana jest suplementacja w dawce 1600–4000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości


Seniorzy (65.–75. roku życia) oraz osoby z ciemną karnacją skóry
  1. Z uwagi na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej zalecana jest suplementacja witaminy D w dawce 800–2000 IU/dobę, zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok

  2. Seniorzy z otyłością wymagają suplementacji w dawce 1600–4000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości


Seniorzy (>75. roku życia)
  1. Z uwagi na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej oraz potencjalnie obniżoną absorpcję z przewodu pokarmowego i zmieniony metabolizm witaminy D zalecana jest suplementacja witaminy D w dawce 2000–4000 IU/dobę, zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.

  2. U starszych seniorów z otyłością wymagana jest suplementacja w dawce 4000–8000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości.


 

Jaka dawka witaminy D jest bezpieczna?


Górne dopuszczalne dobowe dawki witaminy D dla zdrowej populacji wynoszą w przypadku:

  • noworodków i niemowląt: 1000 IU/dzień

  • dzieci w wieku 1–10 lat: 2000 IU/dzień

  • młodzieży w wieku 11–18 lat: 4000 IU/dzień

  • dorosłych i seniorów: 4000 IU/dzień.


 

Źródło:

https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/139889,witamina-d-jaka-dawka-jest-bezpieczna

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie

Comments


bottom of page